• عنوان كتاب: تاريخ تحليلي اندلس
• مؤلف : دکتر محمد رضا شهيدي پاك

• Title: The analytic history of Andalusia
• Author: Dr.Mohammad Reza Shahidi pak

• ناشر: مركز بين المللي ترجمه و نشرالمصطفي(ص)
• محل نشر: قم
• سال نشر: 1395
• موضوع: آندلس (اسپانيا)- تاريخ
• بهاي كتاب: 240000 ريال

معرفی کتاب:

تأسيس دولت اسلامي در «آندلس» پيش از آن كه دست آورد نظامي – سياسي آخرين مرحله از فتوحات اروپايي مسلمانان در دهه پاياني قرن دوم هجري باشد، حاكي از موفقيت چشم گير فرهنگ اسلامي در تحول انسانها و خلق جوامع جديد انساني با تمدن، دين، هنر و صنعت و حتي آداب و رسوم متفاوت از گذشته آن جوامع است.

نهصد سال از تاريخ آندلس به حضور مسلمانان با شش دوره فرمانروايي در شكل دولت هايي كه هريك مرحله­اي از دوره انتقال و تكامل فرهنگ و تمدن اسلامي را در آندلس محقق ساختند، اختصاص دارد.

امروزه آثار تاريخي به جاي مانده از حاكميت مسلمين در اين سرزمين، بخش بزرگي از درآمد گردشگري دولت «مادريد» را شامل مي شود. همچنان كه انبوه مخطوطات اسلامي- عربي كتابخانه هاي «گرانادا»، «مادريد» (كتابخانه اسكوريال) و... نيز، در زمره سرمايه هاي اصلي شخصيت فرهنگي ملت «اسپانيا» محسوب مي­شوند. از سويي تاريخ اندلس بخش مهمي از حافظه امت اسلامي به شمار مي آيد كه با استمرار تاريخ نگاري آن بايد همواره مورد عنايت محققان مسلمان قرار گيرد. در حالي كه قدرت هاي جهاني، هنوز به بهانه «جنگ هاي صليبي» به تهاجم گسترده فرهنگي- نظامي عليه مسلمين مبادرت مي كنند، زيرا چنان كه هشت دوره جنگ كلاسيك صليبي از شمال اسپانيا آغاز شد، جنگ هاي صليبي نيز پس از سقوط آندلس شكل گرفته است و پرونده اندلس هم چنان مفتوح است. بي گمان در حوزه مطالعات مربوط به آندلس مي توان بطور روزمره با خلق آثار جديدي در عرصه هاي مختلف تجربه اي تاريخي و ارزشمند را نصب العين آحاد امت اسلامي به ويژه سران آن قرار داد. چناچه كه اثر حاضر نيز تلاشي در همين راستا است.

مؤلف كتاب «تاريخ تحليلي آندلس» براين نطر تأكيد دارد، دوره اسلامي تاريخ اسپانيا، عصز طلايي تاريخ اين كشور محسوب مي شود ؛ عصري كه مسلمانان دوره اي از عزت و ذلت و تحقير را تجربه كرده اند. براين مبنا محافل فرهنگي- سياسي اسپانيا در پايان قرون وسطي علي رغم آگاهي از خدمات تمدني و فرهنگي مسلمانان، به شكل تحقير آميزي از مسلمانان آندلس ياد كرده اند. آنچه مسلم است اين حجم تحقيقات انبوه انجام شده در باره آندلس، به تناسب كارهايي كه بايد صورت گيرد بسيار ناچيز است. اين اثر با رعايت استانداردهاي آموزشي براي تدريس سه واحد درسي تدوين و نگارش يافته است.

مؤلف كتاب «تاريخ تحليلي آندلس»، آقای دکتر محمد رضا شهیدی پاک عضو برجسته هيأت علمي دانشگاه قم با شماره كتابشناسي: 2583842 و با رده بندي كنگره : 1389 2ت9ش/101DP و رده بندي ديويي 02/946 توسط انتشارات مركز بين المللي ترجمه و نشر المصطفي(ص) در تابستان 1395 براي دومين بار در قم تجديد چاپ و منتنشر شده. کتاب 435 صفحه دارد، سخن ناشر پيش از فهرست مطالب ضمن معرفي منزلت و مرتبه علمي مؤلف اهداف انتشار كتاب را بيان نموده است و از ارباب فضل و معرفت را به نقد و نظر كتاب فراخوانده است. فهرست كامل عناوين، مطالعه و دسترسي به مطالب كتاب را براي پژوهشگر آسان مي سازد. مؤلف در باب و فصل بندي عناوين موضوعات، از شمارگان استفاده كرده است. كتاب «تاريخ تحليلي آندلس» اثري پژوهشي علمي است كه تاريخ كلاسيك آندلس از زمان فتح (81هـ.ق) تا آخر روزهاي سقوط «غرناته» در (897هـ.ق) به صورت تحليلي ارائه شده است و مواضع نويسندگان معاصر تاريخ آندلس بر اساس منابع اصلي مورد نقد و بررسي قرار گرفته است و نتايج هردوره در پايان برخي شمارگان با طرح سؤلات تحليلي و معرفي منابع مفيد در موضوع مورد نظر زمينه فهم بيشتر مطالب را بيشتر فراهم مي سازد. ويژگي ديگر اثر اين است كه نامهاي خاص جاها و اشخاص را براي تلفط صحيح اِعراب گذاري كرده و معادل لاتين واژه هارا نيز در پاورقي آورده است. تحليل هاي علمي.عناوين اصلي موضوعات كه محنواي اثر را تشكيل داده، به 30 شماره تقسيم شده كه عناوين فرعي زير عناوين شمارگاني آورده شده است.

محتواي مطالب كتاب :

شماره 1: واژه اندلس و محدوده جغرافيايي و شهرهاي اسلامي در اندلس.

شماره 2: ورود اعراب به اندلس و فتوحات اسلامي.

شماره 3: سياست هاي امويان در اندلس.

شماره 4: انحصار قدرت عبدالرحمن در اندلس.

شماره 5: شورش هاي دوره عبدالرحمن و سركوبهاي خونين او.

شماره 6: عمليات هاي نظامي در اندلس.

از شمارهاي 7 تا 13: به رويدادهاي جانشينان عبدالرحمن و دوران خلافت امويان در اندلس اختصاص دارد.

شماره 14: روابط خارجي امويان اندلس با دولت هاي اروپايي (بيزانس و فاطميان) را شرح مي دهد.

شماره 15: حكم بن عبدالرحمن(المستنصربالله)به عنوان واسطه امويان برمغرب اقصي.

شماره 16: حكومت هشام بن حكم و آغاز انحطاط دولت اموي در اندلس.

شماره 17: رويدادهاي دوره محمد بن هشام.

شماره 18: آشوب هاي بربرها و بازگشت مهدي به خلافت و تلاشهاي امويان براي بازگشت به قدرت.

شماره 19: دوران فروپاشي دولت امويان در اندلس.

شماره 20: فرهنگ و تمدن اسلامي در دوران امويان اندلس.

شمارهاي 21 و 22: دوران ملوك الطوايف (جنگ احزاب) و مراحل تجزيه اندلس و اميران و دولت هاي اين دوران و اضمحلال آنها را مورد بحث و بررسي و تحليل قرار داده است.

شماره 23: ورود مرابطين به اندلس و پايان دادن ملوك الطوايف در اندلس.

شماره 24: حاكميت موحدين و استمرار وحدت سياسي مغرب و اندلس.

شماره 25: علم، فرهنگ و تمدن اسلامي در دوره مرابطين و موحدين.

شماره 26: آخرين دور حكومت مسلمين در آندلس.

شماره 27: فرهنگ و تمدن اسلامي در دوره بني احمر.

شماره 28: علل سقوط آندلس.

شماره 29: تاريخ تشيع در آندلس.

شماره 30: سقوط خلافت در قرطبه و ظهور دولت بني حمود، نخستين دولت شيعي در آندلس.

در ضمائم كتاب جدول حاكمان و خلفاي جكومتگر در آندلس و دوره هاي حكومت آنان را درج كرده و سپس تصاوير زيبا از آثار و شاهكاري هاي معماري مسلمانان در آندلس را با كيفيت رنگي و قطع بزرگ چهارتاي نقشه اسپانياي اسلامي پيش از معرفي منابع زينت بخش صفحات كتاب است.

تهيه كننده: عباس رضازاده مقدم – دانشجوي دكتراي تاريخ و تمدن اسلامي – دانشگاه آزاد اسلامي قم