تشکیلات اسلامی و عربی دولت حفصیان

  • عنوان كتاب: تشکیلات اسلامی و عربی دولت حفصیان
  • مؤلف: دکتر محمد رضا شهيدي پاك
    • Title: Islamic and Arabic administration of Hafsids daynesty
    • Author: Dr.Mohammad Reza Shahidipakpost- Doc in philosophy
  • ناشر: سرای کتاب
  • محل نشر: قم
  • سال نشر: 1397
  • موضوع: تشکیلات اسلامی و عربی دولت حفصیان
  • قيمت: 100000ريال
  • شابک: 6-38-9880-600-978

معرفی کتاب:

تشکیلات اسلامی میراث ادبیات اداری جهان و بخشی بی نظیر از تمدن اسلامی و نمایه تغییرات سیاسی، اجتماعی، نظامی و اقتصادی در جوامع اسلامی در هزار سال دوره اسلام کلاسیک همزمان با قرون وسطی و دوران تاریکی اروپا است. این پدیده موجب شگفتی خاورشناسانی چون وبر و کوهن بوده است. با این که متأثر از سابقه تشکیلات و دولت در بین جوامع اسلامی و مفهومی از دولت و حکومت را جوامع اسلامی مورد جستجو و پژوهش قرار داده است، با این وجود خیلی تلاش کرده اند مفهوم دولت را مفهومی اروپایی قلمداد کند. این درحالی است که واژه دولت با عناوین نظم و ترتیب الدوله در متون اسلامی وجود دارد. کاربرد این واژه با دولت حضرت محمد(ص)(622-633) و خلافت و امامت راشدین آغاز شد و با سیاست و آیین کشور داری ایرانی شکل گرفت و به تدریج تاریخی با سلطنت حفصیان و خلافت عثمانی و سلطنت صفوی به نهایت توسعه رسید.

پژوهش حاضر، بیان سازمان های اداری، مَناصب، مشاغل، دیوان برید، دیوان رسایل، دیوان جنگ، دیوان مالی، دیوان قضا بر اساس منابع اصلی و معتبر معاصر با دولت حفصیان در سرزمین افریقیه است. تشکیلات اسلامی در آخرین روز دوره کلاسیک آن، خود را در نظام اداری خلاف و سلطنت حفصیان نشان داده است. این نظم دولتی و اداری نماد نهایی تشکیلات در شرق و غرب جهان اسلام است. در متون دوره حفصیان اصطلاحات بسیاری در مورد تشکیلات این دولت با عنوان ترتیب الدوله آمده است. همچنین مطالعه این اثر آشنایی کامل با نظام دیوانسالاری اسلامی و عربی را همراه دارد.

مشخصات ظاهري كتاب:

اين اثر با عنوان اصلي« تشکیلات اسلامی و عربی دولت حفصیان »، تأليف دكتر محمد رضا شهيدي پاك عضو هيأت علمي دانشگاه آزاد اسلامي تهران مركز و استاد برجسته دانشگاه آزاد اسلامي قم با شماره كتابشناسي: 5155365 و با رده بندي كنگره: 1397 6/9ش/77 DT و رده بندي ديويي: 962كه توسط انتشارات سرای کتاب قم در بهار 1397 براي اولين بار در قطع وزيري متوسط و با جلد شميز چاپ و منتشر شده است و 182 صفحه دارد. مؤلف در پيشگفتار با شرح کوتاهی خواننده را با مفهوم دولت در آستانه رنسانس و چشم انداز پژوهش خود آشنا مي­سازد.

اثر در فهرست بندي مفصل، محتوی و مطالب كه از شيوه هاي خاص دسته بندي مطالب است كه در آثار ديگر مؤلف نيز مشاهده مي شود. مؤلف در مقدمه جغرافیا و پیشینه دولت حفصیان را شرح داده و مطالب کتاب در شش بخش و 22باب و 73 فصل و 62 قسم و 11 عنوان فرعی دسته بندي شده است. عناوين هر يك از باب ها، بخش ها، فصول و قسم ها با عنوان كتاب ارتباط منطقي دارند. این اثر اطلاعات و کامل فنی و تاریخی مهمی از تشکیلات دولت حفصیان، اقدامات در حوزه های مختلف به همراه تحلیل های علمی و مستند به دست می دهد و مطالب و موضوعات و بندها موجز و ارجاعات، منابع و مآخذ در مقدمه به صورت درون متنی و بخش های اصلی به صورت پا نویس آورده شده اند و منابع و مأخذ به طور کامل در انتهای کتاب معرفی شده اند. چکیده مطالب به زبان انگلیسی در پایان کتاب آمده است.

 

محتواي مطالب كتاب:

مؤلف در مقدمه به تاریخ و محدوده جغرافیای و سیمای نظام اداری و تشکیلات کلاسیک اسلامی دولت حفصیان را در سه باب و هفت فصل و هفت قسم شرح داده است.

بخش اول: سرنوشت خلافت اسلامی در دست حفصیان: واژه امیر المؤمنین(ع) و کاربرد آن در غرب اسلام را در دو باب و شش فصل و چهار قسم و شش عنوان فرعی مطالب را شرح داده است.

بخش دوم: ساختار دولت حفصیان در گزارش کارگزاران دولت ممالیک و دولت حفصیان درسه باب آمده است.

بخش سوم: در این بخش تشکیلات و ادارات تشریفات سلطنت حفصی در یک باب و ده فصل و پنج قسم دسته بندی شده است.

بخش چهارم: طراز و پرچم رسمی دولت حفصی را در دو باب شرح داده است.

بخش پنجم: در مفهوم و جایگاه سیاسی دولت حفصیان در دوباب تشریح شده است.

بخش ششم: تشکیلات کشوری دولت حفصیان در هشت باب و سی و هشت فصل و چهل قسم آمده که این بخش طولانی ترین بخش کتاب است.

بخش هفتم: به نظام و تشکیلات کشوری- مردمی دولت حفصیان در سه باب و ده فصل و شش قسم و پنج عنوان فرعی پرداخته است.

بخش هشتم: بخش پایانی کتاب تشکیلات انتظامی دولت حفضیان را در یک باب و دو فصل برشمرده است.

در صفحات پاياني فهرست منابع و مآخذ اثر به صورت الفبايي معرفي شده است.

در پايان كتاب چكيده خلاصه مطالب كتاب به زبان و انگليسي ارائه شده است.

 

تهيه كننده: عباس رضازاده مقدم – دانشجوي دكتراي تاريخ و تمدن اسلامي – دانشگاه آزاد اسلامي مشهد.تیرماه 1397

تمامی حقوق مطالب محفوظ است

پایگاه کتابداران ایران 2023-2002©