·         عنوان كتاب: كليات جغرافيا

·         مؤلف: دکتر محمد رضا شهيدي پاك

·         Titlle: Genrrals in Geography

·         Author: Dr.Mohammadreza Shahidipak – Postdoc in Philosophy

• ناشر: انتشارات علويون
• محل نشر: قم
• سال نشر: 1396
• موضوع: جغرافيا- جغرافياي: طبيعي، سياسي، انساني،مذهبي، تاريخي و ژئوپليتيك - مكاتب جغرافيايي- قرن بيست و يكم- متون جغرافيايي قرون وسطي- تمدن اسلامي و معارف اسلامي و تغييرات و پيشرف جغرافيايي و قرآن و جغرافيا
• قيمت: 150000ريال ؛ 158 صفحه

 معرفی کتاب:

علم جغرافيا از دوره باستان تا كنون داراي روند تكاملي است كه توسعه كمي و كيفي بسيار بيشتري نسبت به ساير علوم داشته است. در دوره اسلامي در قرون وسطي شاخص ترين ميراث تمدن اسلامي در زمينه جغرافيا و دست آوردهاي تمدني آن است. پيشرفت جغرافيا در دوره طلايي تمدن اسلامي سرانجام جنبه كاربردي پيدا كرد و در دريانوردي به توليد رهنامجات كاربردي در جهت يابي در اقيانوس رسيد. به وسيله همين رهنامجات با ريشه ايراني، دريانوردي مسلمانان زمينه ساز كشف آمريكا بزرگترين پديده جغرافيايي شدند. حجم آثار توليد شده در قرون وسطي اسلامي به حدي است كه محققان شرق شناس بسياري عمر خود را صرف بررسي و تحليل بخشي از آن كرده اند به طوري كه شرق شناسي به نوعي معادل بررسي جغرافياي اسلامي است. چندين اثر دايره المعارفي فقط براي بيان موجز اين آثار توليد شده است و تحقيق در اين نوشته ها زبان و شيوه خاص خود و روش تحقيق در جغرافياي تاريخي اسلامي دارد. وجه اهميت پژوهش اثبات اين كه تحقيقات جغرافياي اسلامي قرون وسطي تحقيقات علمي و بدور از جغرافياي وهمي و اسطوره اي و كارايي شناختي و كاربردي دقيق دارد. جغرافيا در همه موضوعات آن در دوره مدرن با رشد فوق العاده با استفاده از تحولات صنعت و تكنيك روبرو است كه اطلاعات و نقشه هاي جغرافيايي به روز ارايه مي كنند. در عين حال جغرافيا به عنوان مادر علوم با وجود پيشرفت غير قابل مقايسه با گذشته كه روند توسعه انرژي از بازو به ذغال و نفت و اتم مشهود است. به طرز حيرت آوري داراي نوعي پيوستگي با علوم جغرافيايي پيشينيان به ويژه در دوره اسلامي. برخي نشانه ها و مباني استمرار پيوستگي عبارت است: ترمينولوژي اصطلاحات جغرافيايي در قرآن، مسائل جغرافياي سياسي، الگوي رحله هاي اسلامي از جمله رحله ابن بطوطه كه همان راه ابريشم ذريايي است به وسيله علافمندان آمريكايي جغرافياي مدرن در دوره معاصر اجرا شد. پيشگامي در انسان شناسي در سفرنامه هاي اسلامي و مباني ثابت فلسفي بسياري از مسائل جغرافياي فرهنگي، رعايت جهت مقدس، پارادايم خاص شهر سازي اسلامي، امكان تأثير و تغيير دايم تفكر انسان، غلبه مطلق طبيعت بر انسان، شر تكنولوژي و آلودگي و مرگ شهرها، قوانين ثابت فلسفي حاكم برهستي، تمثيل بذر مسيح(ع) حديث پيامبر اسلام حضرت محمد(ص) در آباداني و آمايش زمين، اميد ديني و توصيه اسلامي به آمايش زمين، ياس نيچه اي در جغرافيا و تأمل فلسفي كاسيرر در محيط وبشر و براين مبنا پيوستگي در روند توسعه تركيبي جغرافيا، محققان معاصر از آن با عنوان جغرافيا تركيبي نو ياد كرده اند. حجم معلومات جغرافيايي به حدي سنگين است كه كتاب حاضر فقط رئوس كلي مهمترين مسائل جغرافيايي از دوره باستان تا دوره مدرن را به اجمال و اختصار آورده است.

كتاب حاضر در سال هاي 1392تا 1394 در گروه تاريخ دانشگاه آزاد تهران مركز، درس كليات جغرافيا تدريس شده است.

اين كتاب با عنوان«كليات جغرافيا»، تأليف دكتر محمد رضا شهيدي پاك عضو هيأت علمي دانشگاه آزاد اسلامي تهران مركز و استاد برجسته دانشگاه آزاد اسلامي قم با شماره كتابشناسي: 4556211و با رده بندي كنگره: 1396 8ك9ش/93G و رده بندي ديويي: 917671/910كه توسط انتشارات علويون قم در تابستان سال 1396 براي اولين بار در قطع وزيري كوچك و با جلد شميز چاپ و منتشر شده است. کتاب 158 صفحه دارد. مؤلف در پيشگفتار كوتاهي اهداف و مسأله پژوهش را بيان مي كند و در قسمت هاي پاياني براي چكيده مطالب كتاب را به زبان انگليسي ارائه كرده است. مطالب كتاب تحليلي و موضوعات علمي هستند و ارجاعات درون متني هستند و منابع و مآخذ استفاده شده در پايان كتاب به طور كامل معرفي شده است.

محتواي مطالب كتاب:

از نظر باب بندي و فصل بندي مطالب يكي شيوه هاي منحصر به فرد مؤلف است كه در آثار متعدد وي مشاهده مي گردد. اين اثر در فهرست بندي مفصل، مطالب کتاب را در شش باب و 18 فصل و 47 قسم و 68فرع دسته بندي كرده است. هريك از عناوين اصلي مطالب و فصول با متن رابطه منطقي برقرار مي كند و اصول علمي در ارجاعات رعايت شده كه بر ارزش علمي اثر افزوده است. عناوين باب ها كتاب به شرح زير است:

باب اول: جغرافيا و منابع شناخت انسان با چهار فصل و دو فرع.

باب دوم: تحقيقات جغرافيايي در قرون وسطي در سه فصل. يازده عنوان فرعي.

باب سوم: ساختار جغرافيا در دوره مدرن مشتمل بر سه فصل هشت قسم. سي و دو فرع.

باب چهارم: تحقيقات جغرافيايي در جهان پس از اسلام در دوفصل.

باب پنجم: اركان جغرافيا شامل سه فصل و شانزده قسم و بيست و پنج عنوان فرعي.

باب ششم: جغرافياي سياسي: مهمترين مسائل جغرافياي سياسي- ژئوپليتيك در سه فصل و چهارقسم.

فهرست منابع و مآخذ اثر به صورت الفبايي معرفي شده است.

در پايان كتاب چكيده انگليسي ارائه شده است و سپس منابع و مآخذ معرفي شده است.

تهيه كننده: عباس رضازاده مقدم – دانشجوي دكتراي تاريخ و تمدن اسلامي – دانشگاه آزاد اسلامي قم