• عنوان كتاب: تاريخ آموزش وپرورش در اسلام و ايران، عصر سلجوقي و اتابكان ايوبي و زنگي مصر و شام و ايران

• مؤلف: دکتر محمدرضا  شهيدي پاك
  • Title  : History of eduction in Islam and Iran in Saljuqyd time and successors Ayyubid dynasty
  • Author: Dr.Mohammad Reza Shahidi pak                                             

• ناشر:  انتشارات علويون
• محل نشر: قم
• سال نشر: 1395
• موضوع: تاريخ آموزش و پرورش- كشورهاي اسلامي – ايران – پيش از اسلام
• قيمت: 200000 ريال

معرفی کتاب:

تمدن اسلامي در عرصه تعليم و تربيت وام دار نظام تعليم و تربيت اسلامي است و از تأسيسات تمدني تعليم و تربيت كه در ايران تجربه شده بود استفاده كرده است. در كارنامه آموزشي ايران پيش از اسلام جندي شاپور وجود دارد كه خود به تنهايي حاكي از سنن تعليم و تربيت در ايران است.

جهان قرون وسطي شاهد ظهور جريان جهاني تغليم و تربيت همزمان با ظهور اسلام است. اسلام تعليم و تربيت را در ابعاد گوناگون آن توسعه داد و متون و شيوه ها و نهادها ي آموزشي و تأسيسات تمدني جديد تعليم و تربيت تأسيس كرد. فعاليت هاي تعليم و تربيت ايران كه فتح عربي متوقف شد در عصر بويهي استمرار يافت و بيشترين مؤسسات آموزشي در عصر آل بويه تأسيس شد و در عصر سلاقه در ايران به نهايت توسغه رسيد و به وسيله اتابكان آنها در جهان اسلام اجرا شد.

كتاب تاريخ آموزش و پرورش در اسلام و ايران، عصر سلجوقوي و اتابكان ايوبي و زنگي مصر و شام و ايران عنوان روي جلد «از جندي شاپور تا نظاميه، آموزش و پرورش در ايران و اسلام سلجوقوي و جانشينان » تأليف دكتر محمد رضا شهيدي پاك عضو هيأت علمي دانشگاه آزاد اسلامي تهران مركز و استاد برجسته دانشگاه آزاد اسلامي قم با شماره كتابشناسي: 3934366 و با رده بندي كنگره: 21395ت9ش/3/910Lc كه انتشارات علويون قم در تابستان 1395 براي اولين بار در قطع وزيري كوچك و با جلد شميز چاپ و منتشر نموده و 000/200ريال براي آن قيمت گذاري شده است كه 194 صفحه دارد، كتاب داراي فهرست مطالب كامل است كه شامل: دوازده باب و 38 فصل است كه فصول زير باب ها آورده شده هرچند مطالب باب ها و فصول كوتاه و مجمل هستند ولي محتواي آنها علمي و جامع و مستندند با عنوان كتاب و عنواين فرعي موضوعات ارتباط منطقي و سلسله اي برقرار مي كند و به لحاظ هجم مطالب متناسب هستند. همچنين عبارات مجمل پشت جلد كتاب تصوير كلي و اهداف و انگيزه اثر مؤلف را در ذهن متبادر مي سازد.

محتواي مطالب كتاب:

مؤلف كتاب معتقد است تأسيسات آموزشي عصر سلجوقي و گسترش آن ها در مصر و شام و جزيره در مغرب و آندلس حاكي است كه تاريخ تعليم و تربيت اسلامي در حقيقت تكامل مؤسسه تمدني تعليم و تربيت در تمدن ايراني است كه در دوره اسلامي با روح فرهنگ اسلامي تكامل و توسعه پيدا كرده است.

اين پژوهش متن درس تاريخ آموزش و پرورش در ايران و اسلام است كه در ترم هاي 1376 و 1378 در دانشگاه قم تدريس شده است. پس از مقدمه پيش از فصل بندي مطالب در كلياتي پيشينه آموزش و پرورش اسلامي، تاريخ علم و جايگاه دانشمندان اسلامي و جامع العلوم در تعليم و تربيت اسلامي و نقش تشيع در توسعه آموزش و نظام تعليم و تربيت شرح داده شده و آل بويه را به عنوان احياء كننده ميراث ايراني تعليم و تربيت و مؤسس نهاد آموزشي دارالعلم معرفي نموده است و محتواي باب ها به شرح زير آمده است:

باب اول: توسعه و تحول نهاد هاي آموزشي در ايران دوره سلجوقي را در پنج فصل توضيح مي دهد.

باب دوم: نهادها در عصر سلجوقي را در دو فصل تعريف كرده است.

باب سوم: مراكز و نهادهاي آموزشي را در عصر سلجوقي در هفت فصل معرفي مي كند.

باب چهارم: متون درسي كه در عصر سلاجقه و اتابكان استفاده مي شده را در هفت فصل شرح داده است.

باب پنجم: دراين باب روش ها و وسايل تدريس و مناظره ها و مباحثات و سفرهاي علمي در نظام تعليم وتربيت سلاجقه و اتابكان را در دو فصل آشنا مي شويم.

باب ششم: تشريفات اداري آموزش، القاب آموزشي و علمي عصر سلاجقه را در دو فصل توضيح مي دهد.

باب هفتم: هزينه ها و بودجه و تأمين و امور مالي مراكز آموزشي سلاجقه و اتابكان را در دو فصل آورده است.

باب هشتم: ابعاد و ويژگي هاي نظام آموزشي سلجوقيان را در دو فصل مورد بررسي قرار داده است.

باب نهم: به حكومت پارادايم آموزش سلجوقي درجهان اسلام در چهار فصل مي پردازد.

باب دهم: دو دانش آموخته مراكز آموزشي سلجوقي يعني بيهقي و باخرزي را در دو فصل معرفي نموده است.

باب يازدهم: به شرح آموزش و جايگاه آموزش هاي و مراكزآموزشي شيعي و مهار آموزش هاي شيعي عصر بويهي در عصر سلاجقه و اتابكان در دو فصل پرداخته است.

در صفحات پاياني كتاب فهرست منابع و مآخذ را به صورت الفبايي معرفي كرده و سپس چكيده مطالب كتاب(Brief Abstract) به زبان انگليسي آمده است.

تهيه كننده: عباس رضازاده مقدم – دانشجوي دكتراي تاريخ و تمدن اسلامي – دانشگاه آزاد اسلامي قم